Hazrat oyatulloh uzmo hoj sayyid Ali Husayni Sistoniy

1- shi`a  va boshqa mazhablar fiqhini o`zaro solishtirish borasida.

Sistoniyning aqidasicha u o`z mazhabidan tashqari boshqa mazhablar aqidasi bilan  ham tanish bo`lish kerak. Masalan, Molikning “Muvatto”,  Abu Yusufning Xiroj” kitoblarini tahlil qilib chiqqan va aytishicha biz u yerdagi hadislarni bizniki bilan solishtirish imkonini beradi.

2- fiqhiy bahslarda huquqiy masalalardan foydalanish, masalan Iroq Misr, Fransiya davlatlarining konstitusiyalarini o`qib chiqib “Kitob ba`y va xiyorot”ni yozdi. (Ya`ni savdo va muomala kitobini), chunki unda insonlarning qonun tuzishdagi kamchiliklarni tahlil qilish (konstitusiyalarni o`qib chiqqach) osonroq kechadi.

3- Ba`zi fiqhiy ulamolar fiqhiy masalalarda yangilikdan ko`ra bor manba`lardan foydalanishniafzal bilishsa, oyatulloh Sistoniy esa yangicha yondoshishni xush ko`radi.

Masalan, Ilzom” qoidasini ba`zi faqihlar “maslahat”sifatida qarashadi. Ya`ni o`z mazhabida javob topolmagan masalalarni boshqa mazhablardan olishadi, garchi bu mazhablar ularning mazhabi bilan sozgor bo`lmasa ham. Lekin Sistoniy bu qonunni to`g`ri deb hisoblamaydi, uning fikricha  har bir mazhab va uning qonunlariga hurmat ko`rsatish vojibroqdir. Xuddi á˜á Þæã ä˜ÇÍ  har bir qavmning o`ziga xos nikohi bo`ladi

Oyatulloh Sistoniyning o`ziga xos fazilatlari

Oyatulloh Sistoniy bilan yaqindan hamsuhbat bo`lgan har bir kishi haqiqatan ham u kishining namunaviy axloq egasi ekaniga ishonch hosil qiladi.

a);  Boshqalarning fikri bilan hisoblashish va hurmatini saqlash. Azbaroyi ilm oshig`i bo`lgani uchun kuchli iroda bilan ilm cho`qqilarini egallash uchun sa`y qiladi, shuningdek  boshqa nazariya sohiblariga hurmat ko`rsatadi, qo`lida hamisha kitobi bo`ladi, hech vaqt ulamolarning ra`yidan g`ofil qolmaydi, ba`zan hatto unchalik mashhur bo`lmagan olimlarning ra`ylarini ham erinmay mutolaa qilib chiqadi.

b);  Ilmiy bahs va munozaralardagi   adab

Ma`lumki, ba`zan ilmiy bahs  va munozaralar keskin va qizg`in tortishuvlar bilan o`tadiki, (ayniqsa Najaful-ashraf madrasasida ), bu narsa ba`zi talabalarni to`g`rib ahs yuritishdan uzoqlashtiradi. Garchi bunday tortishuvlar foydadan holi bo`lmasa ham  lekin odob yuzasidan maqbul emasdir. Oyatulloh Sistoniy bu jihatdan olib qaraganda avvalo shogirdlarining o`zaro hurmat-ehtiromga asoslangan bahs qilishlarini talab qiladi. O`zi ham hatto unchalik asosli bo`lmagan nazarlarni ham sabr bilan eshitib munoqasha qiladi. Shogirdlari biron narsa so`rashsa javobini bir necha takrorlaydi.